Algoritokrasi Çağı

ALGORİTMA; SANAL KANUN

1-Algoritmalar hayatımızı yönetiyor

2-Tercihlerimizi şekillendiriyor

3-Bizim yerimize karar veriyor

4-Demokrasinin yerine mi?

4-Algoritmacılar; yeni kanun koyucularımız…

Bir sorunu çözmek veya belirlenmiş bir amaca ulaşmak için tasarlanan yola, işlem basamaklarına algoritma diyoruz.

Dijital dünyanın yapı taşları bilgisayarlar ve onların üzerinde çalışan yazılımlar, hayatımızı yönetmeye başladı.

Algoritmalar artık bizim adımıza karar veriyor, günümüzü yönetiyorlar.

Şirketler, kurumlar algoritmaları üretim, fiyat belirleme, mal ve hizmet kalitesini arttırma gibi amaçlar için kullanıyorlar.

Müşteri İlişkileri Yönetimi’nden arama motorlarına dek her alanda algoritmalar, yapay zeka parçacıkları olarak devreye giriyor, e-ticarette satınalma süreçlerini, seçim tercihlerini yönlendiriyorlar.

İşin ilginç yanı, kimsenin seçmediği yöneticiler tarafından oluşturulan kurallarla çalışan algoritmaların, yeni bir yönetim anlayışını giderek yaygın hale getiriyor olmasıdır.

Bir bakıma yeni kurallar, bu algoritmaları yazanlar tarafından oluşturuluyor ve bunlar yeni kanun koyucular halini alıyor.

Bize de algoritmalara boyun eğmek düşüyor.

        BU SENİN TERCİHİN Mİ, ALGORİTMANIN MI?

DEVAMINI OKU

Gelecek körü olma

GELECEĞİ GÖSTEREN 5 DÜRBÜN

1-Tahmin ile temenniyi karıştırma

2-Ölçemezsen bilemez, bilemezsen yönetemezsin

3-Önündeki verileri doğru ölç; saptırma

4-Bilgiden, bilimden uzaklaşma

5-Dünya senden ibaret değil; etrafına bak

İnsan, gelecek körüdür. Ama onu merak etmekten vazgeçmez.

Her gün 2 milyon kahve falı, geleceğe dair bir işaret umuduyla açılır…

Yarın, kimseye vaat edilmemiştir. Yarını tahmin etmenin en garanti yolu, onu inşa etmekten geçer…

Ancak yarını merak edenin en büyük yanılgısı (Parmenides yanılgısı) gelecek körlüğüdür.

Zira insan, yarını tahmin ederken; bugünü geleceğe uzatır. Yarını bugünün tekrarı ya da doğrusal devamı sanır.

Yanılgı, kırılmaları görememesidir. Zira her gün yeni bir başlangıç ve yarına dair öngörülemeyen, bu kırılımlardır.

Tahtın; öngördüğün, tahminindir. Bahtın ise hayatın sana sunduğu…

1982’de henüz siyah beyaz yayın yapan TRT’nin renkli yayına geçişine dair bir araştırma incelemiştim.

Bu bilimsel(!) çalışma; “önümüzdeki 10 yıl sonunda TRT yayınları içinde renkli oranının %50’ye varacağını” söylüyordu.

Sonuç; ertesi yıl TRT tam renkli yayındaydı.

Çalışmanın öngöremediği, teknolojideki kırılma olmuştu.

      KENDİ GELECEĞİNİN KÖRÜ OLABİLİR MİSİN?

DEVAMINI OKU

Niyetin kandırmak mı?

HAYVAN YULARINDAN

İNSAN SÖZÜNDEN TUTULUR

1-Müşterini sağma

2-Telefon sms ile ağına düşürme

3-Çalışanını istismar etme

4-Devletini dolandırma

5-Ortağını batırma

Sözün değerli olsun.

Kandırmak, aldatmak, üstünü örtmek, blöf yapmak, örtbas etmek, ihanet etmek, yalan söylemek, abartmak, hafife almak, kendine saklamak

Niyetini saklayarak “mış” gibi yapmak… Birini kasıtlı olarak kandırmak istediğimizde ona yanıltıcı mesajlar iletiriz.

Verileri ile oynar, duyarlılıkları ile oynar, bilerek, isteyerek yalan söyleriz.

Telefonlardaki sms mesajları, bankaların kredi mesajları, size sunulan yeni ücretsiz ürün abonelikleri.

Kandırdığımızda geçici olarak sorunu çözdüğümüzü sanırız.

Günü kurtarmışsınızdır. Ya da ‘kandırıldım’ deyip halkı kandırmaya devam etmek midir?

Vahşi yaşam birbirini kandırma üzerinedir.  

Eğer müşteriyi “paramı cebinde taşıyan kişi” diye tanımlıyor ve onu daha fazla “sağmayı” iş hedefi olarak almışsanız, bu niyetinizi müşteri de anlıyor.

Anlamasa da bir defa deneyimlemesi yetiyor. Sizi ve sizin gibileri bloke etmeye başlıyor.

Ekonomileri çöküntüye götüren, iş ahlakındaki çürümedir.

Etik ve vicdanı bir tarafa atınca,  kandırmak yaygınlaştı.

KANDIRDIĞINDAN KANDIRILMAYI BEKLER MİSİN?

DEVAMINI OKU

Kurallı serbest piyasa

UYULMAYAN KURAL PİYASAYA YÜKTÜR

1-Piyasalara dair yeterince kuralımız var

2-Sorun bu kurallara uyulmaması

3-Denetim yetersiz olunca,

4-Kurala uyan enayi oluyor

5-Kuralsızlar ise kral oluyor

Temel sorun şu; ekonomi politikte serbest piyasa, çözdüğünden daha fazla sorun çıkarabiliyor ve “kontrol” kaçınılmaz olabiliyor.

Hele ki küresel krizle sonuçlanan kontrolsüz serbest piyasa güçlerinin ulaştığı tahrip gücü, nükleer savaşa eşdeğer yıkımlarla boy ölçüşebilir.

2015 Nobelini kazanan Jean Tirole, birkaç güçlü şirketin bulunduğu endüstrilerin nasıl anlaşılabileceğini açıklığa kavuşturma üzerine çalışmış bir iktisatçı. Tezi; serbest piyasa ama o kadar da serbest değil. Düzenleme şart.

Peki, düzenlemeler (regülâsyonlar) neden bu kadar önemli? Serbest piyasanın kuramcıları bize “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” diyordu.

Sonra yeni teorisyenler geldi ve bize “her şeyi yoluna koyan görünmez elden” söz etti.

Ancak son çeyrek yüzyılda görünmez elin davranışlarını sorgulayan gelişmeler yaşadık.

Üzerimize gelen bu görünmez elin, kimin sırtını sıvazlayacağı, kimin suratına yumruk indireceğini kestiremez olduk.

Ülkemize gelirsek;

           PİYASANIN KURALLARINA SAYGI VAR MI?

DEVAMINI OKU

Emeğin karşılığı var

EMEĞİN 5 ÖZELLİĞİ

1-Ödülün hakkedilmişidir

2-Ganimet değil, helal kazançtır

3-Emeksiz yemek olmaz

4-Olsa da her öğün olmaz

5-Emeğe saygı duyan kazanır, kazandırır

Uğruna emek verilmemiş her kazanç, kolay harcanasıdır.

Bir amaca yönelik harcanana güç… İnsanın bilinçli olarak giriştiği çalışma süreci. Beden veya zihin ile bir hedefe ulaşmaya yönelik gösterilen gayret.

Bir şeyin yapılmasına, bir eserin ortaya çıkarılmasına sarf edilen çalışma süresi.

Emeğin karşılığı vardır. Boşa harcanmış emek dahi, bunu sarf edene bedensel performans, ruhsal olgunluk kazandırabilir. 

Emek çekilmiş her şey, olduğundan da değerli hale gelir.

İster özenle örülmüş bir duvar, ister özenle davranılmış bir ilişki, emeğin ödülüyle gelir. Bu da mutluluktur.

Yunus Emre, atandığı kadılığı terk ederek Taptuk’un dergahına 15 yıl odun taşıdı. Hepsi düzgün, budanmış idi.

Taptuk sordu; –Yunus, bunların eğrisi yok muydu? Cevap;, en yüce emeğin tanımıydı; –Bu kapıya eğri odun yaraşmaz.

Bu menkıbede dahi emeğin bir rızaya talip olduğu görülür.

Nitekim Yunus;  emeksiz yemeği dörtlükleştirir; “emeksiz zengin olanın / Kitapsız bilgin olanın / Sermayesi din olanın / Rehberi şeytan olmuştur.”

        EMEĞİN HAKKINI VERENLERDEN MİSİN?

DEVAMINI OKU

Çözümsüzlük bir zamanlama sorunudur

ÇÖZÜMSÜZLÜĞÜN GÜÇLÜ YANLARI

1-Zihni uyandırır

2-Öğreticidir

3-Zıplama enerjisidir

4-İçinde çözümü barındırır

5-Yeni keşifler sağlar

Çözümsüzlük; kelime olarak da içinde ‘çözüm’ barındırandır. Çözümsüzsen çözüm sensin

Çözümsüzlük; Hiçbir sonuca ulaşamama hali… 

Bir sorunun halledilemeyişi…

Ortadaki engelleri kaldıramamak

Bir denklemde, bilinmeyenlerin yerine konulduğunda, eşitliğin sağlanamaması. Verilen denklemi eşitleyememesi

Çare ararken tıkanıp kalmak…

Çaresiz kalmak, yol yöntemsizlik;

Kahpe Felek Sana N’ettim N’eyledim / Attın Gurbet Ele Parelerimi / Akıbeti Beni Sılamdan Ettin / Kestin Mümkünümü Çarelerimi.”

Çözümsüzlük, bir zamanlama sorunudur. Şu an için vardır ve sonrasında bir başka zihin, onu yok edecek, dert ne ise çözümünü bulacaktır.

Sonuçta hayat, kalıcı çözümü olan geçici durum ise çözümsüzlük, bunu kalıcı hale getiren ama seni de sonlandırandır.

Çözümsüzlüklerine iyi bak, zira çözüm orada yatıyor olabilir.

İçine dalsan da onu inkâr etsen de çözümsüzlük; kelime itibarıyla içinde daima  “çözüm” barındırandır.

       ÇÖZÜMSÜZSEN ÇÖZÜM SEN OLABİLİR MİSİN?

DEVAMINI OKU

İnanç zihni var eder

İNANCIN 5 GERÇEĞİ

1-İddiayı gerçeğe dönüştürür

2-Kayıtsız şartsız teslimiyettir

3-Bilgin inancının törpüsüdür

4-İnanç ihtiyaçtan doğar

5-İnsan inandığına güvenir

İnandığına dikkat et, zira ona dönüşeceksin.

İnanç; bir şeye, derinden bağlanma… O şeyin ne olduğundan bağımsız onunla bütünleşme duygusu

İnanç, insanı hayvandan ayıran en güçlü özelliktir. Öyle ki insanları da inandıkları şeye göre rahatça sınıflandırabilir, bütünleştirebilir, savaştırabilir…

Akılla onaylama, kalple bağlanma, ruhla bütünleşme…

Bir iddiayı, zihinde gerçek kılan şey, inancın ta kendisidir.

O artık iddianın ötesine taşmış, inanç sahibinin kendi gerçekliği halini almıştır.

İnsan, inandığına güvenir, güvendiğine inanır. Güven, inancın oluşturduğu enerjidir. İnanç; zihinle ilgilidir. Bilgiyle ve bilinçle çatışır. A priori’dir.

Denenmeden bilinendir. Bilgi gelir onu test eder, doğrular veya yanlışlar; geriye kalana da Posteriori bilgi deriz.

Artık o bir inancın ötesine geçmiş, zihnin yeni gerçeği olmuştur. Neticede inanç, gereklidir.

İstersen bir koli bandına inan, o duygudan dahi seni hayata ulaştıracak bir bağ kurabilirsin.

İnanıyorum, o halde varım. Tıpkı ‘düşünüyorum  o halde varım’ gibi…

    İNANDIĞINA DÖNÜŞECEĞİNİ BİLİYOR MUSUN?

DEVAMINI OKU